Tak, to prawda! Włosi to naród wyjątkowo przesądny. Poza wiarą w horoskopy czy znaczenie snów, w wielu aspektach życia towarzyszą im również różnego rodzaju zabobony, magiczne formuły czy rytuały, które mają na celu przywołanie szczęścia czy zapobiegnięcie niepowodzeniom. Bez obaw, w żadnym wypadku nie urasta to do rangi rytuałów szamanów z afrykańskich plemion! Pod względem przesądności Włosi nie różnią się za bardzo Polaków. Wiara w zabobony jest szczególnie żywa wśród osób starszych, którym bliższe są ludowe mądrości i skłonność do interpretacji zdarzeń przez pryzmat sił nadprzyrodzonych. Kwestia przesądów i magii we włoskiej tradycji to bez wątpienia temat rzeka. Szczególnie ciekawe (i jakże aktualne!) wydają się być tradycje dotyczące momentu wejścia w Nowy Rok.

Oto krótki przegląd rytuałów, których należy dopełnić, aby nadchodzący Nowy Rok był udany:

Dostatek

Jedną z kluczowych kwestii jest przygotowanie odpowiednich potraw na sylwestrowy stół. Koniecznie pojawić się tam muszą włoska kiełbasa cotechino (lub inne mięso wieprzowe) i soczewica, które już od czasów starożytnych Rzymian są symbolem dostatku i zapowiedzią pełnego portfela. (wersja dla nie przepadających za mięsem/miłośników słodkości – panettone i pandoro też mają podobno tę „magiczną moc”).

Miłość

Wskazówka zarówno dla par jak i poszukujących drugiej połówki - wśród noworocznych afrodyzjaków, które mają zapewnić dużo miłości, powodzenie i wzajemną wierność w związku, znajduje się między innymi owoc granatu. Zajadanie się nim w Nowy Rok w towarzystwie ukochanej osoby ma też podobno pomóc w dorobieniu się potomstwa.

Szczęście

Jeden z powszechnych we Włoszech sposobów na zapewnienie sobie szczęścia to znany rytuał pochodzący z Hiszpanii - szczęśliwy Nowy Rok ma przynieść zjedzenie dwunastu winogron, po jednym za każdy miesiąc roku. Ma też na to wpływ odpowiedni strój. Na sylwestrową imprezę koniecznie należy założyć po pierwsze – coś nowego, po drugie – czerwonego. Zazwyczaj jest to bielizna, choć sukienka w tym odważnym kolorze też nie jest złym pomysłem (w końcu oprócz szczęścia na cały rok, zapewnić może także powodzenie w sylwestrową noc ;) ). Co ciekawe według zwyczaju, czerwona sylwestrowa bielizna powinna być wyrzucona następnego dnia. Szczęście przynosi także gałązka ostrokrzewu na sylwestrowym stole.

Nowy Początek

By szczęśliwie wejść w Nowy Rok, trzeba zostawić przeszłość w tyle. Według ludowych podań, moment przejścia ze starego roku w nowy wiąże się z obecnością szczególnej magii. Symbolizuje bowiem pewien przełom, zmianę - nowy początek. Stąd też tradycja noworocznych postanowień, chęć wyzbycia się starych nawyków. Na znak zażegnania starego porządku Włosi wyrzucają przez okno zepsute i stare rzeczy, natomiast odrobinę kurzu zebranego w trakcie generalnych porządków, wraz z wybiciem północy, wysypują za drzwi.

By uniknąć pecha...

Włoski przesąd głosi, że nieszczęście przynosi napotkanie jako pierwszej w Nowym Roku osoby księdza, lekarza, listonosza lub dzwonnika. Przedstawicieli tych zawodów zdecydowanie należy unikać. Znaczenie ma również wiek i płeć - zobaczenie osoby starszej zapowiada długowieczność, mężczyzny – szczęście, natomiast dziecka lub kobiety – potwornego pecha (skądś się w końcu wzięło powiedzenie Chi dice donna, dice danno, czyli Kto mówi kobieta, mówi szkoda – twierdzenie z przysłowia dotyczy może nawet bardziej dzieci niż kobiet, jednak bambino nie tworzyłby już w języku włoskim tak trafnej gry słownej :) ). Podobnie jak podczas Świąt Bożego Narodzenia w Polsce, ważnym atrybutem włoskiego Capodanno* jest jemioła. Oczywiście należy się pod nią pocałować, ale robi się to nie tylko dla samej przyjemności płynącej z pocałunków! – ten rytuał ma także chronić pocałowane osoby przed czyhającym nieszczęściem. Złe duchy odstraszą również głośne fajerwerki puszczane w sylwestrową noc, a palona cały wieczór świeczka zastępować będzie ognisko - symbol światła i wieczności.


W ramach treningu językowego kilka włoskich słówek dotyczących Nowego Roku i przesądów:

*il Capodanno – Nowy Rok
notte di San Silvestro / Vigilia di Capodanno - noc sylwestrowa
un portafortuna - talizman, amulet; coś co przynosi szczęście
ferro di cavallo - podkowa
superstizione - zabobon, przesąd
scaramanzia - rzucanie na kogoś uroku, klątwy
riti scaramantici - rytuały; zaklinające gesty i wyrażenia
superstizioso - przesądny
presagio / profezia / auspicio / divinazione / augurio - wróżba, omen, zwiastun, przepowiednia
poteri soprannaturali - siły nadprzyrodzone
lo scongiuro - odczynanie uroku
fascino - urok
malocchio - złe spojrzenie rzucające urok
iettatura / sfortuna / malasorte / sfiga / guaio / disgrazia - pech, nieszczęście
propiziare / attirare la buona fortuna - przyciągać szczęście, powodzenie
scacciare la sfortuna - odpędzać pecha
gesto di buon augurio - życzliwy gest, gest przynoszący szczęście, przepowiednia
un porta sfortuna - zły omen
usanza popolare - ludowy zwyczaj
una sorte / un destino - los, przeznaczenie